1120- عـن ابـى جـعـفـر عـليـه السـلام قـال : يـا مـعـشـر الشـيـعـه ، شـيـعـه آل مـحـمـد، كـونـوا النـمـرقـه الوسـطـى ، يـرجـع اليـكم الغالى ، و يلحق بكم التالى . فـقـال له رجـل مـن الانـصـار، يـقـال له سـعـد، جـعـلت فـداك مـا الغـالى ؟ قـال : قـوم يـقـولون فـيـنـا مـالا نـقـوله فـى انـفـسـنـات فـليـس اولئك مـنـا و لسـنـا منهم . قـال : فـمـا التـالى ؟ قـال : المـرتـاد يـريـد الخـيـر، يـبـلغـه الخـيـر يـوجـر عـليـه ثم اقـبـل عـليـنـا، فقال : والله ما معنا من الله براءه و لا بيننا و بين الله قرابه و لا لنا على الله حجه . و لا نقرب الى الله الا بالطاعه ، فمن كان منكم مطيعا لله تنفعه و لا يتنا. و من كـان مـنـكـم عـاصـيـالله لم تـنـفـعـه و لا يـتـنـا ويـحـكـم لا تـغـتـروا! و يـحـكـم لا تـغـتروا! اصـول كـافـى ، ج 2، ص ‍ 75، كـتـاب ايـمـان و كفر، باب الطاعه و التقوى ، حديث 6. در متن اربعين اين جمله به مفهوم معنى شده است .
1121- عـن ابـى جـعـفـر عـليـه السـلام قـال : قـام رسـول صـلى الله عـليـه و آله عـلى الصـفـاء، فـقـال : يـا بـنـى عـبـدالمـطـلب ، انـى رسـول الله اليـكـم ، و انـى شـفـيـق عـليـكـم ؛ و ان لى عـمـلى و لكـل رجل منكم عمله . لا تقولوا ان محمدا منا و سندخل مدخله . فلا و الله ؛ ما اوليائى مننكم و لا مـن غـيـر كـم يـا بنى المطلب الا المتقون . الا فلا اعر فكم يوم القيامه تاتون تحملون الدنـيا على ظهوركم و ياتون الناس يحملون الاخره ... الحديث . روضه كافى ، ج 8، ص 182، حديث 205.
1122- فـقـال : يـا جـابـر لا تـذهـبـن بـك المـذاهـب . حـسـب الرجـل ان يـقـول : احـب عـليـا و اتـولاه . ثـم لا يـكـون مـع ذلك فـعـالا؟ فـلو قال : انى احب رسول الله فرسول الله ، صلى الله عليه و آله خير من على عليه السلام ثـم لا يـتـبـع سـيـرتـه و لا يـعـمـل بـسـنـتـه ، مـا نـفـعـه حـبـه ايـاه شـيـئا. اصـول كـافـى ، ج 2، ص 74، كـتـاب ايـمـان و كـفـر، باب الطاعه و التقوى ، حديث 3.
1123- بـحـارالانـوار، ج 46، ص 81، 82، تـاريـخ عـلى بـن الحـسين عليه السلام باب 5، حديث 75.
1124- هر كه در گرو چيزى است كه اندوخته است . مدثر/ 38.
1125- پـس هـر كـه بـه قدر ذره اى نيكى كرده باشد، آن را مى بيند؛ و هر كه به قـدر ذره اى بـدى كـرده بـاشـد آن را خـواهـد ديـد. زلزال / 7، 8.
1126- هـر چـه از نـيكى كرده ، از آن اوست ؛ و هر چه از بدى كرده ، به زيان اوست . بقره / 286.
1127- اصـول كـافى ، ج 2، ص 464، كتاب ايمان و كفر، باب ان الايمان لا يضر معه سيئه ، حديث 4.
1128- منبع پيشين حديث 3، 5، 6.
1129- مرآه العقول ، ج 11، ص 396، كتاب ايمان و كفر، باب ان الايمان لا يضر معه السيئه ، حديث 2.
1130- عـن ابـى عـبـدالله عـليـه السـلام قـال قـال موسى للخضر، عليهماالسلام ، قد تحرمت بصحبتك فاوصنى ، قال : الزم مالا الايمان لا يضر معه سيئه ، حديث 2.
1131- اصـول كـافى ، ج 2، ص 464، كتاب ايمان و كفر، باب ان الايمان لا يضر معه سيئه ، حديث 6.
1132- بدرستى كه خداوند تمام گناهان را مى آمرزد. زمر/ 53.
1133- مناقب ، ج 3، ص 197.
1134- حديث 4، پاورقى 33.
1135- فرقان / 68، 70.
1136- امالى ، ص 70، جزء سوم .
1137- اصـول كافى ، ج 2، ص 19، كتاب ايمان و كفر، باب دعائم الاسلام ، قسمتى از حديث پنجم .
1138- كـسى كه روز قيامت بدون اعتقاد به شما در پيشگاه خداوند حاضر شود، نه حـسـنـه اى از او پـذيـرفـتـه گـردد و نـه سـيـئه اى از او بـخـشـيـده شـود. وسـائل الشـيـعـه ، ج 1، ص 91، كـتـاب الطـهـاره ، بـاب 29، از ابواب مقدمه العبادات ، حديث 3.
1139- و با سند خود از حضرت صادق عليه السلام : روايت كرده كه فرموده : به خـدا سـوگند، ابليس ، نفرين خدا بر او باد، اگر پس از آن نافرمانى و تكبرى كه كرد (سجده نكردن بر آدم ) به مدت عمر دنيا خدا را سجده مى آورد، مادام كه سجده بر آدم نكرد چنانكه خدايش بدان فرمان داده بود، آن عبادتش سود نمى كرد و خدا ازوى نمى پذيرفت . و هـمـچـنـيـن اسـت حـال ايـن امـت عـصـيـان آور فـريفته شده كه ترك اطاعت امامى كرده اند كه پـيـامـبـرشـان نـصـب فرموده ؛ پس ‍ خداوند عمل ايشان نپذيرد و نيكى ايشان برنكشد، مگر آنكه به سوى خدا باز آيند از همان راه ، كه فرمانشان داده ، و ولايت امامى را سر نهند كه خـداونـد بـه ولايـت او سـفـارش فرموده ، و از همان درى وارد شوند كه خدا و رسولش بر ايشان گشوده اند. حديث ادامه دارد. منبع پيشين ، ص 92، حديث 5.
1140- روايـت بـريـد بـن مـعـاويـه از امـام صـادق عـليـه السـلام وسـائل الشـيـعـه ، ج 1، ص 97، كـتـغـاب الطـهاره ، باب 31 از ابواب مقدمه العبادات ، حديث 1.
1141- مـحـمـد بـن حـكـيم از امام صادق عليه السلام روايت كند:... اما الصلاه و الصو و الصـدقه ، فان الله يتبعكما ذلك و يلحق بكما؛ و اما الزكاه فلا لانكما ابعدد تما حق امرء مـسـلم ، و اعـطـيتماه غير. وسائل الشيعه ، ج 1، ص 97، كتاب الطهاره ، باب 31 از ابواب مقدمه العبادات .
1142- مـراد روايـت امـام صـادق عـليـه السـلام اسـت كـه فـرمـوده : ان اعـمـال العـبـاد تعرض كل خميس على رسول الله ، صلى الله عليه و آله و آله ؛ فذان كان يـوم عـرفـه ، هـبـط الرب تـبـارك و تـعـالى ؛ و هـو قـوول الله تـبـارك و تـعـالى : و قـدمـنـا الى مـا عـمـلوا مـن عـمـل فـجـعـلنـاه هـبـاء مـنـثـورا. فـقـلت : جـعـلت فـذاك ، اعـمـال مـن هـذه ؟ قـال : اعـمـال مـبـغـضـيـنـا و ميغضى شيعتنا. بحارالانوار، ج 23، ص 345، كتاب الامامه ، باب 20، حديث 37.
1143- اصـول كـافـى ، ج 2، ص 352، كـتـاب ايـمـان و كـفر، باب من اذى المسلمين واحتقرهم ، حديث 8.
1144- آن كسى كه بنده اش را شبانه سير داد. اسراء، 1.
1145- اربعين ، حديث 35، ص 296.
1146- به او اهانت كرد. يعنى ، او را خوار شمرد. و به او ستهانت و تهاون كرد. يعنى ، او را پست گرفت . گويند: مردى است كه در او مهانت است . يعنى ، خوار و ناتوان است .
1147- و از مـردم كـسانى گويند كه به خدا و روز واپسين ايمان آورديم ، در حالى كه ايمان نياورده اند. بقره 8.
1148- اربعين ، حديث 35، ص 296.
1149- تفسير كشاف ، ج 1، ص 167، تفسير آيه 8 سوره بقره .
1150- اربعين حديث 35.
1151- البطشه ، حمله بردن و با خشونت گرفتن .
1152- اربـعـيـن ، حـديـث 35، ص 295، و از عامه ، بخارى در صحيح كتاب الرقاق ، ج 23، ص 22 و ابـن حـنـبـل در مـسـنـد، ج 6، ص 256 نقل كرده اند.
1153- ص 311.
1154- اربعين ، حديث 35، ص 300.
1155- آنـگـاه كـه تـيـر افـكـنـدى تـو نـيـفـكـنـدى بـلكـه خـدا افـكـنـد. انفال 17.
1156- كهف ، 79 و 82.
1157- خداست كه جانها را در دم مرگ مى گيرد. زمر، 42.
1158- خـداونـد تـعالى راهنماينده و گمراه كننده است : هر كه را خواهد گمراه كند و هر كه را هدايت كند. نحل ، 93.
1159- تو فقط بيم دهنده اى ؛ و براى هر گروهى راهنمايى هست . رعد، 7.
1160- و اوست كه در آسمان خداست و در زمين خداست زخرف 84.
1161- صدرالمتالهين ، ملاصدرا.
1162- و هم اينان اند كه از نامهاى خدا اعراض مى كنند.
1163- حكيم الهى ميرداماد و ملاصدرا شاگرد وى .
1164- قبسات ، ص 469، 470. اسفار اربعه ، ص 395 به بعد. سفر سوم . موقف چهارم ، فصل 13.
1165- ص 240.
1166- خـدا را هـفـتـاد هـزار حجاب نورانى و ظلمانى هست . بحارالانوار، ج 55، ص 45، كتاب السماء و العالم ، باب 5، حديث 13.
1167- هـشـام بن الحكم ، عن ابى الحسن عليه السلام انه روى لذلك عله اخرى . و هى ؛ ان النـبـى صـلى الله عـليه و آله لما اسرى به الى السماء، قطع سبع حجب ؛ فكبر عند كـل حـجـاب تـكـبـيـره ؛ فـاو صـله الله عـزوجـل بـذلك الى مـنـتـهـى الكرامه . هشام بن حكم نـقـل مـى كـنـد كـه امـام هـفـتـم عـليـه السـلام بـراى آن دليـل ديـگـرى گـفـت : حـضـرت فـرمود:وقتى كه پيامبر صلى الله عليه و آله به معراج برده شد، هفت حجاب را خرق كرد و نزد هر حجابى تكبير گفت ؛ پس به اين سبب خداوند او را به منتهاى كرامت رسانيد. وسائل الشيعه ، ج 4، ص 772، كتاب الصلاه ، باب 7 از ابواب تكبيره الاحرام ، حديث 5.
1168- مـحـمـد بـن الحـسـن فـى المـصـبـاح ، بـاسـنـاده عـن مـعـاويـه بـن عـمـار قـال : كـان لابـى عـبـدالله عـليـه السـلام . خـريـطـه ديـبـاج صـفـراء فـيـها تربه ابى عـبـدالهـل عـليه السلام فكان اذا حضرته الصلاه ، صبه على بجادته و سجد عليه . ثم قال عليه السلام : ان السجود على تربه ابى عبدلله عليه السلام يخرق الحجب السبع . شيخ طوسى باسند خود از معاويه بن عمار روايت كرده كه امام صادق عليه السلام كيسه ديـبـاى زرد رنـگـى داشـت كـه در آن تـربت امام حسين عليه السلام بود. چون وقت نماز مى رسـيـد، آن را بر سجاده خود مى نهاد و بر آن سجده مى كرد. مى فرمود: سجده بر تربت امـام حـسـيـن عـليـه السـلام حـجـابـهـاى هـفـتـگـانـه را خـرق مـى كـنـد، وسـائل الشـيعه ، ج 3، ص 608، كتاب الصلاه ، باب 16 از ابواب ما يسجد عليه ، حديث 3.
1169- اين شعر منسوب به مولوى است ولى برخى آنرا عبدالرحمن جامى مى دانند.
1170- مـرحـوم شـاه آبـادى ره هـفـت لطـيـفـه وجـود آدمـى را چـنـيـن شماره كرده اند: نفس ، عـقل ، قلب ، روح ، سر، خفى ، اخفى ، رشحات البحار، كتاب الانسان و الفطره ، ص 177.
1171- مراد حجاب آيات اسماء و صفات است . ارجاع به متن .
1172- عـوالم ثـلاثـه عـبـارت انـد از عـالم طـبـيـعـت ؛ عـالم مثال ؛ عالم عقل ؛ ملاصدرا دليل انحصار عوالم را به سه ، انقسام موجود محسوس ، و متخيل و معقول مى داند. شواهد الربوبيه ، ص 320.
1173- اشـاره اسـت بـه مـرتـبـه ظـاهر نفس كه مرتبهى ظهور نفس در بدن مى باشد و مـرتـبـه بـرزخ نـفـس كـه مـرتـبـه تـجـرد مـثـالى و قـواى بـاطـن اسـت و مـرتـبـه عقل كه تجرد كامل باشد.
1174- خـواجـه عـبـدالله انـصـارى در مـقـدمه منازل السائرين ، مى نويسد: ابوبكر كـتـانـى ميان بنده و حق هزار مقام از نورانى و ظلمانى قرار داده ، و من آن مقامات را به صد مقام ، كه به ده قسم منقسم شود، باز آورم و يك بيك شرح دهم .
1175- اشـاره اسـت بـه آيـات 77 تـا 79 سـوره انـعـام : فـلمـا جـن عـليـه الليـل راى كـوكـبـا قـال هـذا ربـى فـلمـا افـل قـال لا احـب الافـلين فلما راى القمر بازغا قـال هـذا ربـى فـلما افل قال لئن لم يهدنى ربى لا كومن القوم الضالين ، فلما راى الشـمـس بـازغـه قـال هـذا ربـى هـذا اكـبـر فـلمـا افـلت قال يا قوم انى برى مما تشركون . چون شب بر او ظلمت افكند، ستاره اى بديد؛ گفت اين پـروردگـار مـن است . پس چون غروب كرد، گفت : من غروب كنندگان را دوست ندارم . پس ‍ آنـگـاه كـه دميدن ماه را ديد، گفت : اين پروردگار من است . پس چون فرو شد، گفت : اگر پروردگارم مرا هدايت نكند، از گروه گمراهان خواهم بود. پس چون سرزدن خورشيد را ديـد، گـفـت : اين پروردگار من است ؛ اين بزرگتر است . پس چون غروب كرد، گفت : اى قوم ، من از آنچه شريك خدا قرار مى دهيد بيزارم .
1176- به سوى كسى روى كردم كه آسمانها و زمين را آفريد. انعام ، 80.
1177- امثال و حكم ، دهخدا، ج 1، ص 537.
1178- مصباح الهدايه ، 192 و 195.
1179- على چشم خدا و گوش خدا و پهلوى خداست . امام صادق عليه السلام مى فرمايد: امير المؤ منين عليه السلام فرمودند: انا علم الله و انا قلب الله الواعى و لسان الله الناطق و عين الله و جنب الله و انا يدالله . توحيد صدوق ، ص 164، باب 22 در معنى جنب الله ، حديث 1.
1180- حديث 28، پاورقى 12.
1181- خداوند از اين برتر است ، برترى بسيار.
1182- ديـوانـه توام و آن پنهان نيست و آتشى كه از تو بجان دارم خاموش نگردد. پس تويى گوش و چشمها اندام و قلب من .
1183- اربعين ، حديث 35، ص 299.
1184- شـرح اشـارات ، ج 3، ص 389، نـمـط 9، فصل 19.
1185- مـرآه العـقـول ، ج 10، ص 392. كـتـاب ايـمـان و كـفـر،بـاب مـن ذى المسلمين .، حديث 8.
1186- اربعين ، حديث 35، ص 302.
1187- مـرآه العـقـول ، ج 10، ص 383. كـتـاب ايـمـان و كـفـر، بـاب مـن ذى المسلمين ، حديث 7.
1188- اصـول كـافـى ، ج 1، ص 152، كتاب توحيد،باب المشيه و الاراده ، حديث 6.
1189- او با شماست . حديد، 4.
1190- مـا يـكون من نجوى ثلثه الا هو رابعهم و لا خمسه الا هو سادسهم و لا ادنى من ذلك و لا اكـثـر الا هـو مـعـهـم ايـن مـا كـانـوا ثـم يـنـبـئهـم بـمـا عـمـلوا يـوم القـيـمـه ان اله بكل شى ء عليم . سه كس با هم راز نگويند جز آنكه خدا پهارمين آنهاست ؛ و نه پنج كس جز آنكه او ششمين آنهاست ؛ و نه كمتر و نه بيشتر از آن ، مگر آنكه هر كجا باشند خدا با آنـهاست . آنگاه روز رستاخيز آنان را از آنچه كرده اند آگاه كند. بدرستى كه خداوند به همه چيز داناست . مجادله ، 7.
1191- به هر كجا روى كنيد، آنجا روى خداست . بقره 115.
1192- خدا نور آسمان ها و زمين است . نور 35.
1193- ((و نمى خواهند جز آنچه را خدا بخوااهد. دهر، 30.
1194- خـداونـد چـيـزهـا را بـه مـشـيـت آفـريـد و مـشـيـت را بـه خـود آن . اصـول كـافـى ، ج 1، ص 110، كـتـاب تـوحـيـد، بـاب اراده اءنـهـا مـن صفات الفعل ، حديث 4.
1195- سوره حديد، آيه 3.
1196- انفال ، 17.
1197- شرح حكمه الاشراق ، ص 367 و 358، مقاله دوم از قسم دوم .
1198- شرح اشارات ، نمط هفتم ، فصل 17. و مصارع المصارع ، ص 141.
1199- اسـفـار اربـعـه ، ج 6، ص 263 و 277، سـفـر سـوم ، مـوقـف سـوم ، فصل 12.
1200- خوشبخت كسى است در شكم مادرش خوشبخت شده ، و بدبخت كسى است كه در شـكـم مـادرش بـدبـخـت شـده اسـت . بـحـارالانـوار، ج 5، ص 153، كـتـاب العدل و المعاد،باب 6، حديث 1. با تغيير در عبارت .
1201- بگو همه از جانب خداست . نساء 78.
1202- نساء 79.
1203- انبياء 23.
1204- خـدا را دربـاره آنـچـه مـى كـنـد نـمـى پـرسـند، و از ايشان مى پرسند. اقتباس از آيه بيست و سوم سوره انبياء.
1205- بـراى اطـلاع از هـفـت شـبـهـه ابـليـس رجـوع كـنـيـد بـه المملل و النحل ، شهرستانى ، ترجمه افضل الدين صدر تركه اصفهانى ، ص 28.
1206- اصـول كـافـى ، ج 1، ص 107، كـتـاب توحيد، باب صفات الذات ، حديث 1.
1207- اسفار اربعه ، ج 6، ص 118، سفر سوم ، موقف دوم در بحث صفات . و نيز حاشيه حكيم سبزوارى در اين مقام .
1208- مـصـبـاح الانـس ، ص 131، 130. نـقـد النـصـوص ، فصل 2، ص 38 و 39.
1209- محمد سعيد بن محمد مفيد قمى ، معروف به قاضى عيد از بزرگان علماى نامدار شـيـعـه و از عـالمـان بـه حـديـث و حـكـمـت و فـنـون ادبـيـه بـشـمـار مـى رود و بـه عرفان تـمـايل بسيار داشت . وى از شاگردان ملامحسن فيض و ملا عبدالرزاق لاهيجى و ملا رجبعلى تـبـريـزى اسـت . قـاضـى سـعـيـد مـدتـى در قـم بـه قـضـاوت اشـتـغـال داشـت و بـه هـمـيـن دليـل بـه قـاضـى مـعـروف شـد. در سـال 1103 ه ق در قـم وفـات يـافـت ، از آثار اوست : الاربعون حديثا، اسرار الصلواه ، حـاشـيـه اثـولوجـيـا، حـاشـيـه بـر اشـارات ، حـقـيـقه الصلواه ، شرح توحيد صدوق ره ، البوارق الملكوتيه ، كليد بهشت .
1210- ملا رجبعلى تبريزى از شاگردان ميرفندرسكى است . در فلسفه مشرب مشائى داشـتـه و كـتـب بـوعـلى را تـدريـس مـى كرده است . قاضى سعيد قمى و محمد تنكابنى از شاگردان وى بوده اند. از اوست : كليد بهشت . و رساله اى به فارسى در اثبات واجب .
1211- شـرح تـوحـيـد، ج 3، ص 54، نـسـخـه خـطى كتابخانه مرحوم آيت الله مرعشى نجفى .
1212- اسفار اربعه ، ج 6، ص 176 و 284، سفر سوم موقف سوم بحث علم حق تعالى . شرح اشارات ، نمط هفت ، فصل 15، 20.
1213- اسـفـار اربـعـه ، ج 6، ص 277 و 263، سـفـر سـوم ، مـوقـف سـوم ، فصل 12 بحث علم حق تعالى .
1214- اسفار اربعه ، ج 6، ص 280 و 290، سفر سوم ، موقف سوم ، فصل 12.
1215- و كليدهاى غيب نزد اوست . جز او كسى بر آنها آگاه نيست .. انعام 59.
1216- براستى ما از خداييم و به سوى خدا باز مى گرديم . بقره 156.
1217- شرح حكمه الاشراق ، 358 و 366، در علم حق تعالى . اسفار اربعه ، ج 6، ص 423، سفر سوم ، موقف ششم .
1218- پس براى اوست نامهاى نيكو و مثالهاى بلند و كبريا و نيكوييها.
1219- چـون بـه فـيـض مقدس تجلى كرد و وجود بالعرض پديدار گشت ، علم به معلوم تعلق گرفت . يعنى ، فيض در آينه وجود مستفيض بالعرض ظاهر گشت .
1220- و چـون بـه فـيـض مـقدس تجلى كرد و وجود موجودات بالذات پديدار گشت .، يعنى بدون حيثيت تقييديه ، فيض به مستفيض ذاتا تعلق گرفت .
1221- اسـفـار اربـعـه ، ج 6، ص 118، سـفـر سـوم ، موقف ، دوم بحث صفات حق تعالى .
1222- پـس هـرگـاه به چيزى كه اراده تحقق آنرا كرده است بگويد: باش ، آن چيز فرمان الهى را اطاعت كرده موجود و محقق گردد.
1223- اصـول كـافـى ، ج 1، ص 4، كتاب توحيد، باب انه لا يعرف الابه ، حديث 1.
1224- اصـول كـافـى ، ج 1، ص 85، كتاب توحيد، باب انه لايفرف به ، ذيل حديث 1.
1225- شرح اصول كافى ، ص 233 و 234.
1226- توحيد، ص 290. باب 41.
1227- شرح اصول كافى ، ص 233 و 234.
1228- هر جا كه باشيد او با شماست . حديد، 4.
1229- جز ذات او همه چيز نابود شونده است . قصص ، 88.
1230- مصرع دوم آن : كانجا هميشه باد بدستست دام را. حافظ.
1231- روايـت شـده كه از پيامبر صلى الله عليه و آله پرسيدند؛ پروردگار تو پيش از آنكه آفريدگان را بيافريند كجا بود فرمود:در ابرى . عوالى اللئالى ، ج 1، ص 54. مسند، احمد بن حنبل ، ج 4، ص 12، با اندكى تغيير در عبارت .
1232- عـن ابـن سـنـان قـال : سـالت ابـا الحـسـن الرضـا، عـليـه السـلام : هـل كـان الله عـزوجـل عـارفـا بـنـفـسـه قـبـل ان يـخـلق الخـلق ؟ قـال : نعم . قلت : يراها و يسمعها؟ قال : ما كان محتاجا الى ذلك ، لانه لم يكن يسالها و لا يطلب منها؛ هو نفسه و نفسه هو؛ قدرته نافذه فليس يحتاج ان يسمى نفسه ، ولكنه اختار لنـفـسـه اسـمـاء لغـيـره يـدعـوه بـهـا، لانـه اذا لم يـدع بـاسـمـه لم يـعـرف . فاول ما اختار لنفسه : العلى العظيم ، لانه اعلى الاشياء كلها. فمعناه الله و اسمه العلى العظيم ؛ هو اول اسمائه ، علا على كل شى ء. از محمد بن سنان روايت شده كه از حـضـرت رضـا عـليـه السـلام پـرسـيـدم : آيـا خـداى عـزوجل پيش از آنكه آفريدگان را بيافريند از ذات خود آگاه بود؟ فرمود:آرى . گفتم : آنرا مى ديد و مى شنيد؟ فرمود:نيازى به آن نداشت كه ذات خود را نام نهد؛ اما براى خود نـامـهـايـى بـرگـزيـد تا ديگران او را به آن نامها بخوانند، زيرا اگر او به اسم خود خـوانـده نـمـى شـد شـنـاخته نمى گشت . و نخستين اسمى كه براى خود برگزيد على عـظـيـم بود بود، چه او برتر از همه چيز است . معناى او الله است و اسم او عـلى عـظـيـم بـزرگ مـرتـبـه بزرگقدر است ؛ و آن نخستين نام اوست . او بر همه چـيـزى بـرتـرى يـافـتـه اسـت . اصـول كـافـى ، ج 1، ص 113، كـتاب توحيد، باب حدوث الاسماء، حديث 2.
1233- مصباح الهدايه الى الخلاقه و الولايه ، ص 33، 38.
1234- نور، 36.
1235- سـپـس نزدديك و نزديكتر شد، پس به فاصله دو كمان يا نزديكتر بود.)) نجم ، 9.
1236- و هـر كـس بـيـرون رود از خـانـه اش در حـاليـكـه مـهـاجـر بـه سـوى خـدا و رسول اوست و آنگاه مرگ او را فراگيرد هر آينه پاداش او با خداست . نساء، 100.
1237- پيش بيا، خطاب حق تعالى به پيامبر صلى الله عليه و آله در معراج .
1238- اشاره است به اين قاعده مشهور فقهى : على اليد ما اخذت حتى توديه . و مفاد آن اين است كه اگر شخصى چيزى گرفت بر عهده اوست كه آن را بپردازد. فقيهان اين قاعده بحثهاى مفصل و دقيقى كرده اند. براى اطلاع رجوع كنيد به عوائد الايام ، ملا احمد نراقى ، عائده 33. القواعد الفقهيه ، آيه الله بجنوردى ، ج 4، ص 47 و 49.
1239- از درگـاه خـداونـد بـه سـبـب لغـزش و سـسـتى و كاهلى پوزش مى خواهم ؛ و ستايش خاص خداوند است در اول و آخر،
1240- اصـول كـافـى ، ج 1، ص 134، كـتـاب توحيد، باب الروح ، حديث 4.
1241- عـن الحـسـيـن بـن خـالد، قـال قـلت للرضـا عـليـه السـلام : يـابـن رسـول الله ، ان النـاس يـروون ان رسـول الله صـلى الله عـليـه و آله قـال : ان الله عـزوجـل خـلق آدم عـلى صـورتـه . فـقـال : قـاتـلهـم الله ! لقـد حـذ فـوا اول الحـديـث . ان رسـول الله صـلى الله عليه و آله مر بر جلين يتسابان ، فسمع احدهما يـقـول لصـاحـبـه : قـبـح الله وجـهـك و وجـه مـن يـشـبـهـك ! فـقـال صـلى الله عـليـه و آله له : يـا عـبـدالله ، لا تـقـل هـذا لاخـيك ، فان الله عزوجل خلق آدم على صورته . عيون اخبار الرضا، ج 1، ص 119، باب 11، حديث 12.
1242- مرآه العقول ، ج 2، ص 84، كتاب التوحيد، باب الروح ، حديث 4.
1243- تفسير القرآن الكريم صدرالمتالهين ج 2، ص 235، فتوحات مكيه تحقيق عثمان يحيى ج 1، ص 78.
1244- عـن ابـى عبدالله عليه السلام قال : انما سمى آدم آدم لانه خلق من اديم الارض . علل الشرايع ، ج 1، ص 26.
1245- مـجـمـع البـيـان ، در تـفـسـيـر آيـه 97 سـوره مـائده ، قـامـوس اللغه ، ذيل كلمه كعب ، كعبه .
1246- اشـاره اسـت بـه آيـه مـبـاركـه و عـنـده مـفـاتـح الغـيب لايعلمها الا هو و نزد او كليدهاى غيب است كه كسى جز او آن را نمى داند. انعام 59.
1247- مصباح الهدايه الى الخلافه و الولايه ، ص 28، 42، 54، 56.
1248- و همه اسمها را به آدم بياموخت بقره 31.
1249- مـا ايـن امـانـت را بـر آسمانها و زمين و كوهها عرضه داشتيم و از برداشتن آن باز ايستادند و بيم كردند، و انسان آن را برداشت كه او بسيار ستمگر و نادان بود، احزاب 72.
1250- قصص ، 88.
1251- وجـه خـدا مـايـيم اصول كافى ، ج 1، ص 145، كتاب توحيد، باب النوادر، حديث 7.
1252- كجاست آن وجه خدا كه دوستانش به آن روى كنند؟ كجاست آن رشته پيوسته ميان اهل زمين و آسمان ؟ زاد المعاد، باب 11، ص 399، مفاتيح الجنان ، ص 537.
1253- بـرتـريـن مـثـال انـد مـن لايـحـضـره الفـقـيـه ، ج 2، ص 370، باب زياره جامعه . عيون اخبار الرضا، شيخ صدوق ، باب 68، حديث 1.
1254- اصـول كـافـى ، كتاب ايمان و كفر، باب من اذى المسلمين حديث 7.
1255- نور، 36.
1256- از چه مى پرسند، از آن خبر بزرگ . نبا، 1ـ 2.
1257- ايـن آيـه در حـق امـيـر المـؤ مـنـيـن عـليـه السـلام نـازل گـرديـده اسـت ، امـيـر المـؤ مـنـين على ، درود خدا بر او باد، مى فرمودند: خدا را نـشـانـه اى بـزرگـتـر از مـن نـيـسـت ؛ و خـدا را خـبـرى عـظـيـمـتـر از مـن نـيـسـت . اصـول كـافـى ، ج 1، ص 207، كـتـاب الحـجه ، باب ان الايات التى ذكرها الله فى كتابه ...، حديث 3.
1258- اشـاره اسـت بـه آيـه وله المـثـل الاعـلى فـى السـمـوات و الارض . او راسـت مثال برتر در آسمانها و زمين . روم ، 27.
1259- خداوند متعال انسان كامل و آدم نخستين را بر صورت جامع خويش آفريد، و او را آيـنـه اسـمـاء و صفات خويش قرار داد، شيخ كبير گفته است : همه آنچه از اسماء حق در مكمن صور الهى بود به نشئه انسانى ظاهر گشت ، و انسان به اين وجود به رتبه احاطت و جمع رسيد و حجت حق بر فرشتگان ثابت گشت .
1260- حجر، 29، ص 72.
1261- اصـول كـافـى ، ج 1، ص 154، كـتـاب التـوحـيـد، بـاب الخـيـر و الشر، حديث 1.
1262- كسى كه از او پيروى ميشود.
1263- در مـورد قـول نـخـسـت رجـوع كـنـيـد بـحـارالانـوار، ج 4، ص 187، بـاب 3، از ابـواب اسـمـائه تـعـالى و حـقـائقـهـا و صـفـاتـهـا و مـعـانـيـهـا و در مـورد قول دوم رجوع كنيد به مجمع البيان ، ذيل آيه بسم الله الرحمن از سوره حمد.
1264- روم ، 30.
1265- مـرآه العـقـول ، ج 2، ص 171 و 172، ((كـتاب التوحيد، ((باب الخير و الشر، حديث 1.
1266- و روى الحـاكم ابوالقاسم الحسكانى باسناده عن موسى بن جعفر عليه السلام عـن ابـيـه ، عـن آبـائه عـليـه السـلام قـال : سـئل رسـول الله ، صـلى الله عـليـه و آله ، عـن طـوبـى . قـال : شـجـره اصـلهـا فـى دارى و فـرعـهـا عـلى اهـل الجـنـه . ثـم سئل عنها مره اخرى ، فقال : فى دار على . حاكم حسكانى از موسى بن جعفر، و او از پدرش ، و او از پدرانش روايت مى كند كه پيامبر را از طوبى ، پرسيدند. فرمود:درختى است كه ريشه آن در خانه من است و شاخه آن بر اهل فردوس سايه افكن است . پس بار ديگر از آن پرسيدند فرمود: آن در خانه على است . مجمع البيان ، در تفسير آيه 29 سوره رعد.
1267- خداوند او را به عذاب دچار ساخت .
1268- مـجـمـع البـحـريـن و لسـان العـرب ذيـل كـلمـه ويل .
1269- قاموس المحيط ذيل كلمه ويل و در روايتى از پيامبر صلى الله عليه و آله آمـده اسـت : انـه وادفـى جـهـنـم يـهـوى فـيـه الكـافـر اربـعـيـن خـريـفـا قـبـل ان يـبـلغ قـعـره . ويـل دره اى اسـت در جـهـنـم كـه كـافـر چهل پاييز سال در آن پايين مى رود پيش از آنكه به قعر آن برسد، تفسير نور الثقلين ، ج 1، ص 93، تفسير كبير، ج 3، ص 140.
1270- اسفار اربعه ، ج 2، ص 292 به بعد. اسفار اربعه ج 1، بحث اصله الوجود.
1271- اسفار اربعه ج 2، ص 292، فصول 25 و 29.
1272- اسـفـار اربـعـه ، ج 7، ص 58 و 62، سـفـر سـوم ، مـوقـف ، هـشـتـم ، فصل دوم .
1273- نساء 72 و حديث 3، پاورقى 23.
1274- نساء، 78 و حديث 14، پاورقى 6.
1275- كشف المراد، ص 239 و 240. فى علم الكلام ، ج 2، ص 62 و 78 و 79.
1276- مائده ، 70 و حديث 21، پاورقى 37.
1277- اسـفـار اربـعـه ، ج 2، ص 127 بـه بـعد. سفر دوم ، مرحله ششم ، بحث علت و مـعـلول ، بـه خصوص فصول : 2، 13، 14، 25، 26، 28، 29. و ج 6 ص 320 به بعد سفر سوم ، موقف چهارم ، فصل 3.
1278- عـن الرضـا عـليـه السـلام ... قـال الله : يـا بن آدم انا اولى بحسناتك منك وانت اولى بسيئاتك منى . الجواهر السنيه ، ص 279.
1279- اصـول كـافـى ، ج 1، ص 93، كـتـاب التـوحيد، باب النيه ، حديث 3.
1280- شـرح اصـول كافى ، ص 246، كتاب التوحيد، باب النيه ، حديث 3.
-1281...ثـم قـال عـليـه السـلام : لو وجـدت لعـلمـى الذى اتـانـى الله عزوجل حمله ، لنشرت التوحيد و الاسلام و الايمان والدين و الشرائع من الصمد... البرهان فى تفسير القرآ، ج 4، ص 526.
1282- بهترين سلام و درود نثار آشكار كننده به آن و خاندان او باد.
1283- شرح اصول كافى ، ص 248.
1284- امـام بـاقـر عـليـه السـلام مـى فـرمـايـد: فـقـال الله احـد، الله الصـمـد ثـم فـسره فقال : لم يلد و لم يولد و لم يكن له كفوا احد. توحيد صدوق ، ص 91، باب 4، حديث 3. تفسير برهان ، ج 4، ص 525.
1285- قال الباقر عليه السلام : ان الصمد هو السيد المصمود اليه هو معنى صحيح مـوافـق لقـول الله عـزوجـل : ليـس كـمـثـله شـى ء اصـول كـافـى ، ج 1، ص 124، كـتـاب التـوحـيـد، بـاب تاويل الصمد، حديث 2.
1286- سـبـح الله مـا فى السموات و الارض و هو العزيز الحكيم . آنچه در آسمانها و زمين است خداوند را تسبيح گو است و اوست تواناى دانا.
-1287آيـا نـمـى بـيـنـى هـر كـه در آسـمـانـهـا و هـر كه در زمين است و خورشيد و ماه و سـتارگان و كوهها و درختان و جانوران و بسيار از مردمان خدا را سجده مى كنند. حج ، 18.
1288- شرح اصول كافى ، ص 248، كتاب التوحيد، باب النسبه حديث 3.
1289- مـورچـه اى گـفـت : اى مـورچـگـان بـه خـانه هاى خويش در آييد تا سليمان و سـپـاهـيـان او نـدانـسـتـه پـايـمـالتـان نـسـسـازنـد. نمل ، 18.
1290- له مـلك السـمـوات و الارض يـحـيـى و يـمـيـت و هـو عـلى كـل شى ء قدير. او راست پادشاهى آسمانها و زمين ، زنده مى كند و مى ميراند، و او بر هر كارى تواناست .
1291- اوست آغاز و پايان و آشكار و پنهان ؛ و او به همه چيز داناست . حديد، 3.
1292- پـاك و مـنـزه خـداونـد اسـت چـه بـلنـد اسـت مـرتـبـه اش ، چـه جـليـل اسـت قدرتش ؛ چه بزرگ است قدرش ؛ چه دست نايافتنى است شوكتش ؛ و چه بلند است درگاهش .
1293- هـو الذى خـلق السموات و الارض فى سته ايام ثم استوى على العرش يعلم ما يلج فى الارض و ما يخرج منها و ما ينزل من السماء و ما يعرج فيها و هو معكم اين ما كنتم و الله بـما تعملون بصير. اوست كسيكه آسمانها و زمين را در شش روز آفريد؛ سپس بر عشر قرار گرفت . هر چه به زمين فرو رود و از آن بيرون شود و هر چه از آسمان فرود آيـد و در آن بـالا رود؛ بـدانـد. و هـر جـا بـاشيد او با شماست او به آنچه ميكنيد بيناست . حديد 4.
1294- شرح اصول كافى ، ص 250 و 249، تفسير صدرالمتالهين ، ج 6، ص 160، 164، تفسير سوره حديد.
1295- او هر روز به كارى است . الرحمن ، 5.
1296- له مـلك السـمـوات و الارض و الى الله تـرجع الامور. پادشاهى آسمانها و زمين خداوند راست و كارها به سوى او بازگردانده شوند. حديد، 5.
1297- يـولج الليـل فـى النـهـار و يـولج النـهـار فـى الليـل و هـو عـليـم بـذات الصـدور. شـب را در روز داخل مى كند و روز را در شب . و او به آنچه در سينه هاست آگاه است . حديد 6.
1298- اقتباس از آيه 79 سوره نساء.
1299- حديث 17، پاورقى 13.